Gazeta Podatkowa nr 11 (948) z dnia 7.02.2013

Czas pracy pracowników niepełnosprawnych w 2013 r.

Zasady obliczania wymiaru czasu pracy pracowników wynikają z przepisów Kodeksu pracy. Jednakże już obowiązujące ich normy czasu pracy bywają uregulowane, oprócz tego aktu prawnego, także w przepisach odrębnych. Uwzględnienie w obliczeniach tych norm wpływa na obowiązujący danego pracownika wymiar czasu pracy w okresie rozliczeniowym.

Normy czasu pracy niepełnosprawnych

Pracownicy niepełnosprawni mają sztywno określone normy czasu pracy. Zostały one ustalone w ustawie o rehabilitacji zawodowej i społecznej oraz zatrudnianiu osób niepełnosprawnych (Dz. U. z 2011 r. nr 127, poz. 721 ze zm.). Czas pracy wszystkich osób niepełnosprawnych nie może przekraczać 8 godzin na dobę i 40 godzin na tydzień (art. 15 ust. 1 ustawy o rehabilitacji). Natomiast niepełnosprawnych zaliczonych do znacznego lub umiarkowanego stopnia niepełnosprawności obowiązuje czas pracy wynoszący maksymalnie 7 godzin na dobę i 35 godzin tygodniowo. Warunkiem pracy w tych obniżonych normach jest wydanie przez lekarza przeprowadzającego badania profilaktyczne pracowników lub w razie jego braku lekarza sprawującego opiekę nad osobą niepełnosprawną, zaświadczenia o celowości stosowania skróconej normy czasu pracy. Te niższe normy obowiązują od dnia przedstawienia pracodawcy zaświadczenia o celowości stosowania skróconej normy czasu pracy. Wskazane normy czasu pracy nie dotyczą:

• osób zatrudnionych przy pilnowaniu oraz
   
• przypadku, gdy - na wniosek osoby zatrudnionej - lekarz przeprowadzający badania profilaktyczne pracowników lub w razie jego braku lekarz sprawujący opiekę nad tą osobą wyrazi zgodę na niestosowanie odrębnych norm (art. 16 ust. 1 ustawy o rehabilitacji).

Wymiar czasu pracy przy niższych normach

Wymiar czasu pracy oznacza liczbę dni i godzin przypadających do przepracowania przez pracownika w danym okresie rozliczeniowym. We wszystkich systemach czasu pracy określonych w Kodeksie pracy, z wyjątkiem pracy w ruchu ciągłym, metodyka jego ustalania jest jednakowa. Wymiar czasu pracy w przyjętym okresie rozliczeniowym oblicza się:

• mnożąc 40 godzin przez liczbę pełnych tygodni przypadających w okresie rozliczeniowym,
   
• dodając do otrzymanej liczby godzin iloczyn 8 godzin i liczby dni pozostałych do końca okresu rozliczeniowego, przypadających od poniedziałku do piątku,
   
• obniżając wymiar czasu pracy o 8 godzin za każde święto występujące w okresie rozliczeniowym i przypadające w innym dniu niż niedziela (art. 130 K.p.).

Podany przepis obowiązuje ponownie w takim brzmieniu od 8 października 2012 r., kiedy to wyrokiem Trybunału Konstytucyjnego (sygn. akt K 27/11) uchylono regulację, zgodnie z którą święto pokrywające się z dniem wolnym od pracy wynikającym z rozkładu czasu pracy w przeciętnie pięciodniowym tygodniu pracy nie obniżało wymiaru czasu pracy.

Ustawa o rehabilitacji nie określa innego sposobu obliczania wymiaru czasu pracy dla pracowników niepełnosprawnych niż wynikający z Kodeksu pracy. Dlatego na mocy art. 5 K.p. sposób ustalania wymiaru czasu pracy dla objętych niższymi normami czasu pracy jest taki sam jak dla pozostałych pracowników, z uwzględnieniem tych niższych norm.

Pracownicy niepełnosprawni często zatrudniani są na część etatu. Jednakże brak jest w przepisach z zakresu prawa pracy uregulowań prawnych dotyczących ustalania wymiaru czasu pracy dla niepełnoetatowca. W praktyce pracownikowi zatrudnionemu na część etatu wymiar czasu pracy ustala się proporcjonalnie do wielkości jego etatu. Przy czym w pierwszej kolejności oblicza się wymiar czasu pracy zgodnie z art. 130 K.p. w danym okresie rozliczeniowym, uwzględniając jednocześnie niższe normy czasu pracy, jeżeli obowiązują one pracownika niepełnosprawnego zatrudnionego na część etatu. Otrzymany wynik mnoży się przez wymiar etatu.

Podstawa prawna

Ustawa z dnia 26.06.1974 r. - Kodeks pracy (Dz. U. z 1998 r. nr 21, poz. 94 ze zm.)