Godziny nadliczbowe pracownika niepełnosprawnego z obniżoną normą czasu pracy

Zatrudniamy pracownika legitymującego się orzeczeniem o umiarkowanym stopniu niepełnosprawności, którego obowiązują obniżone normy czasu pracy. Lekarz opiekujący się tą osobą wyraził zgodę, aby mogła ona pracować w godzinach nadliczbowych. Jak ustalić wynagrodzenie za taką pracę?

Jeśli zgoda lekarza dotyczyła tylko pracy w godzinach nadliczbowych, normy czasu pracy obowiązujące osobę niepełnosprawną pozostają bez zmian. Oznacza to, że wynagrodzenie za pracę nadliczbową należy wypłacić jej za każdą godzinę przepracowaną ponad obowiązujące ją obniżone normy czasu pracy.

Zgodnie z art. 15 ustawy z dnia 27 sierpnia 1997 r. o rehabilitacji zawodowej i społecznej oraz zatrudnianiu osób niepełnosprawnych (Dz. U. z 2011 r. nr 127, poz. 721 z późn. zm.), dalej ustawy o rehabilitacji, czas pracy osób niepełnosprawnych zależy od stopnia ich niepełnosprawności. W przypadku legitymowania się:

• lekkim stopniem niepełnosprawności - nie może przekraczać 8 godzin na dobę oraz 40 godzin w tygodniu,
   
• znacznym lub umiarkowanym stopniem niepełnosprawności - nie może przekraczać 7 godzin na dobę oraz 35 godzin w tygodniu.

Ponadto osoba niepełnosprawna nie może być zatrudniona w porze nocnej i w godzinach nadliczbowych.

Według art. 16 ustawy o rehabilitacji, "szczególne" normy czasu pracy, a także zakaz pracy w godzinach nadliczbowych i w porze nocnej nie dotyczą:

• osób zatrudnionych przy pilnowaniu oraz
   
• osób, którym na ich wniosek lekarz przeprowadzający badania profilaktyczne pracowników lub w razie jego braku lekarz sprawujący opiekę nad tymi osobami wyrazi na to zgodę.

Zwracamy uwagę! Zgoda lekarza może wyłączyć w całości albo w części stosowanie wobec pracownika niepełnosprawnego przepisu art. 15 ustawy o rehabilitacji. Przykładowo może dotyczyć tylko pracy w godzinach nadliczbowych. W takiej sytuacji pracownik niepełnosprawny w stopniu umiarkowanym lub znacznym nadal objęty jest obniżonymi normami czasu pracy (7 godz. i 35 godz.), co oznacza, że pracodawca nie może planować mu pracy ponad te normy, jednak, jeśli zajdzie taka potrzeba, pracownik ten może świadczyć pracę w nadgodzinach.

Pracą w godzinach nadliczbowych, zgodnie z art. 151 § 1 K.p., jest praca wykonywana ponad obowiązujące pracownika normy czasu pracy, a także ponad przedłużony dobowy wymiar czasu pracy, wynikający z obowiązującego pracownika systemu i rozkładu czasu pracy. Praca ta jest dopuszczalna tylko w razie:

• konieczności prowadzenia akcji ratowniczej w celu ochrony życia lub zdrowia ludzkiego, ochrony mienia lub środowiska albo usunięcia awarii,
   
• szczególnych potrzeb pracodawcy.

W przypadku pracownika z umiarkowanym stopniem niepełnosprawności, pracą, za którą przysługuje dodatkowa rekompensata, będzie praca wykonywana po przekroczeniu obowiązujących go obniżonych norm czasu pracy, czyli gdy przepracuje więcej niż 7 godzin w dobie lub powyżej 35 godzin w tygodniu.

Pracownik legitymujący się umiarkowanym stopniem niepełnosprawności otrzymał od lekarza przeprowadzającego badania profilaktyczne zgodę na pracę w godzinach nadliczbowych.

W tym przypadku praca nadliczbowa wystąpi po przekroczeniu 7 godzin pracy na dobę i 35 godzin w tygodniu. W związku z tym, że zgoda lekarza dotyczy wyłącznie pracy nadliczbowej, zlecając nadgodziny pracodawca musi pamiętać, aby praca nie była wykonywana w porze nocnej, która nadal jest dla tego pracownika zakazana.

Ustawa o rehabilitacji nie reguluje kwestii rekompensowania pracy nadliczbowej, dlatego w tym zakresie, zgodnie z jej art. 66, zastosowanie znajdą przepisy Kodeksu pracy.

Na mocy art. 151¹ K.p., za pracę w godzinach nadliczbowych pracownikowi, oprócz normalnego wynagrodzenia, przysługuje dodatek w wysokości:

• 100% wynagrodzenia - za pracę w godzinach nadliczbowych przypadających w nocy, w niedziele i święta niebędące dla pracownika dniami pracy, zgodnie z obowiązującym go rozkładem czasu pracy, a także w dniu wolnym od pracy udzielonym pracownikowi w zamian za pracę w niedzielę lub w święto, zgodnie z obowiązującym go rozkładem czasu pracy,
   
• 50% wynagrodzenia - za pracę w godzinach nadliczbowych przypadających w każdym innym dniu.

Zamiast dodatku pracownikowi może też być udzielony czas wolny odpowiednio na jego pisemny wniosek w tym samym wymiarze, co liczba przepracowanych nadgodzin, albo bez wniosku pracownika w wymiarze o połowę wyższym niż liczba przepracowanych godzin nadliczbowych.