Ubezpieczenia i Prawo Pracy nr 4 (574) z dnia 10.02.2023

Godziny nadliczbowe wynikające z wcześniejszego rozpoczęcia pracy

Zatrudniamy pracowników w systemie podstawowym od poniedziałku do piątku (od 6⁰⁰ do 14⁰⁰) w miesięcznym okresie rozliczeniowym. Ze względu na zwiększone potrzeby produkcyjne wynikające z dodatkowego zamówienia chcielibyśmy, aby w czwartek i piątek kilku z nich rozpoczęło pracę o 5⁰⁰ i zakończyło ją o 14⁰⁰. Czy możemy zlecić im pracę o godzinę wcześniej? Jeśli tak, to jak rozliczyć czas przepracowany pomiędzy 5⁰⁰ a 6⁰⁰? Nadmieniamy, że pora nocna w zakładzie pracy trwa od 22⁰⁰ do 6⁰⁰.

Pracownicy świadcząc pracę w czwartek i piątek pomiędzy 5⁰⁰ a 6⁰⁰ będą ponownie wykonywali pracę w dobie pracowniczej rozpoczętej odpowiednio w środę i czwartek, co doprowadzi do powstania nadgodzin.

Czas pracy nie może przekraczać 8 godzin na dobę i przeciętnie 40 godzin w przeciętnie pięciodniowym tygodniu pracy w przyjętym okresie rozliczeniowym (art. 129 § 1 K.p.). W niektórych przypadkach dopuszczalne jest przedłużenie dobowego wymiaru czasu pracy np. w systemie równoważnym (art. 135 § 1 K.p.).

Pracownicy z pytania po dniach wolnych od pracy przypadających na sobotę i niedzielę, rozpoczynają pracę w poniedziałek o 6⁰⁰, a zatem doba poniedziałkowa kończy się o 6⁰⁰ we wtorek, dobra wtorkowa rozpoczęta we wtorek o 6⁰⁰ kończy w środę o 6⁰⁰ itd. Praca pomiędzy 5⁰⁰ a 6⁰⁰ w czwartek i piątek (zaliczona do doby odpowiednio środowej i czwartkowej) będzie, na podstawie art. 151 § 1 K.p., stanowiła pracę w godzinach nadliczbowych (dobowych).

Zwracamy uwagę! Ponowne wykonywanie pracy w tej samej dobie nie stanowi pracy w godzinach nadliczbowych w przypadku tzw. ruchomego czasu pracy, tj. gdy rozkład czasu pracy przewiduje:

• różne godziny rozpoczynania pracy w dniach, które zgodnie z tym rozkładem są dla pracowników dniami pracy,
• przedział czasu, w którym pracownik decyduje o godzinie rozpoczęcia pracy w dniu, który zgodnie z tym rozkładem jest dla pracownika dniem pracy (art. 140¹ § 1-3 K.p.).

Praca w godzinach nadliczbowych jest dopuszczalna m.in. w razie szczególnych potrzeb pracodawcy (art. 151 § 1 pkt 2 K.p.). W przypadku zaistnienia takich okoliczności, zlecenie pracownikom pracy w godzinach nadliczbowych jest dopuszczalne pod warunkiem, że nie naruszy to prawa pracowników do odpoczynku dobowego (art. 132 K.p.) oraz tygodniowego (art. 133 K.p.).

Za pracę w godzinach nadliczbowych, zgodnie z art. 151¹ § 1 K.p., oprócz normalnego wynagrodzenia, pracownikowi przysługuje dodatek w wysokości:

• 100% wynagrodzenia - za pracę w godzinach nadliczbowych przypadających:
• w nocy,
• w niedziele i święta niebędące dla pracownika dniami pracy, zgodnie z obowiązującym go rozkładem czasu pracy,
• w dniu wolnym od pracy udzielonym pracownikowi w zamian za pracę w niedzielę lub w święto, zgodnie z obowiązującym go rozkładem czasu pracy,
• 50% wynagrodzenia - za pracę w godzinach nadliczbowych przypadających w każdym innym dniu niż określony powyżej.

Zlecone pracownikom z pytania nadgodziny przypadają na porę nocną, a tym samym dodatek wyniesie 100% wynagrodzenia, a ponadto otrzymają oni dodatek nocny w wysokości 20% stawki godzinowej wynikającej z minimalnego wynagrodzenia za każdą godzinę pracy w nocy (art. 151⁸ § 1 K.p.).

Inną możliwością rekompensaty za czas przepracowany w godzinach nadliczbowych, zamiast wypłaty dodatku, jest udzielenie pracownikowi czasu wolnego od pracy:

• na pisemny wniosek pracownika - w tym samym wymiarze,
• bez wniosku pracownika - najpóźniej do końca okresu rozliczeniowego, w wymiarze o połowę wyższym niż liczba przepracowanych godzin nadliczbowych, jednakże nie może to spowodować obniżenia wynagrodzenia należnego pracownikowi za pełny miesięczny wymiar czasu pracy (art. 151² § 1-3 K.p.).

Przyjmujemy, że jeden z pracowników z pytania jest wynagradzany w stałej miesięcznej wysokości 7.000 zł i jest ono wypłacane w ostatnim dniu roboczym miesiąca. Ze względu na szczególne potrzeby pracodawcy, w dniach 12 i 13 stycznia 2023 r. (w czwartek i piątek) wykonywał pracę od 5⁰⁰ do 14⁰⁰. Dodatkowo zakładamy, że żadna ze stron nie skorzystała z możliwości rekompensaty w postaci czasu wolnego za czas przepracowany w godzinach nadliczbowych.

Pracownik wypracował 2 nadgodziny dobowe (2 dni x 1 godz.), za które przysługują mu:

• normalne wynagrodzenie za pracę w godzinach nadliczbowych: 7.000 zł : 168 godz. = 41,67 zł; 41,67 zł x 2 godz. = 83,34 zł,
• dodatki w wysokości 100% wynagrodzenia za pracę w godzinach nadliczbowych przypadających w nocy: (41,67 zł x 100%) x 2 godz. = 83,34 zł,
• dodatki za pracę w porze nocnej: 3.490 zł : 168 godz. = 20,77 zł; 20,77 zł x 20% = 4,15 zł; 4,15 zł x 2 godz. = 8,30 zł.

Łączne wynagrodzenie wypłacone ostatniego dnia stycznia wyniosło: 7.000 zł + 83,34 zł + 83,34 zł + 8,30 zł = 7.174,98 zł.