Gazeta Podatkowa nr 5 (1255) z dnia 18.01.2016
Nadgodziny w rocznym okresie rozliczeniowym
Od 23 sierpnia 2013 r. obowiązują przepisy, zgodnie z którymi pracodawcy mają prawo do wydłużania obowiązujących u nich okresów rozliczeniowych do 12 miesięcy, niezależnie od obowiązującego systemu czasu pracy. Jest to możliwe, gdy wprowadzenie takiego okresu uzasadniają przyczyny obiektywne, techniczne lub dotyczące organizacji pracy. Także w tak długim okresie rozliczeniowym mogą wystąpić godziny nadliczbowe, które wymagają rekompensaty.
Rozliczanie nadgodzin dobowych
Ustanowione w Kodeksie pracy okresy rozliczeniowe służą okresowemu rozliczaniu przez pracodawcę czasu pracy i wynagrodzenia. Zasadniczo każdy kolejny okres rozliczeniowy powinien rozpoczynać się z rozliczonym na "zero" czasem pracy. Dotyczy to zwłaszcza pracy w nadgodzinach lub w dniach wolnych od pracy. Przy czym także w rocznym okresie rozliczeniowym możliwe jest "przejście" części nierozliczonych nadgodzin na kolejny roczny okres rozliczeniowy. Taka sytuacja może mieć miejsce w przypadku rekompensaty nadgodzin czasem wolnym, udzielanym na pisemny wniosek pracownika na mocy art. 1512 § 1 K.p. Jak bowiem wynika z powołanego przepisu, nie jest w takiej sytuacji wymagane, aby udzielenie czasu wolnego miało miejsce w ramach jednego okresu rozliczeniowego. Pozwala to na wskazanie przez pracownika terminu udzielenia czasu wolnego także w kolejnym okresie rozliczeniowym.
W przypadku wystąpienia w rocznym okresie rozliczeniowym godzin nadliczbowych przekraczających normy dobowe lub przedłużony wymiar dobowy, należy je rekompensować na bieżąco. Może być za nie wypłacane normalne wynagrodzenie wraz z dodatkiem, co powinno następować w miesiącu wystąpienia takich nadgodzin. Można także, obok normalnego wynagrodzenia, udzielić czasu wolnego za nadgodziny. Za każdą przepracowaną godzinę nadliczbową pracownik na swój wniosek może otrzymać w zamian jedną godzinę wolną od pracy, bez gwarancji pełnego wynagrodzenia. Przy czym wniosek pracownika powinien wskazywać termin skorzystania z czasu wolnego, który może nastąpić także po zakończeniu bieżącego okresu rozliczeniowego (patrz przykład i ramka).
Natomiast gdy czas wolny jest udzielany w drodze jednostronnej decyzji pracodawcy, wówczas za każdą nadgodzinę dobową przysługuje pracownikowi 1,5 godziny czasu wolnego. Jednocześnie pracownik w miesiącu odebrania czasu wolnego zachowuje prawo do pełnego wynagrodzenia, a czas wolny powinien zostać mu udzielony do końca okresu rozliczeniowego (art. 1512 § 2 K.p.).
Nadgodziny średniotygodniowe
Planowanie pracy pracownika w rocznym okresie rozliczeniowym odbywa się, tak jak i w innych okresach rozliczeniowych, w oparciu o prawidłowo obliczony wymiar czasu pracy. Po przepracowaniu takiego okresu (przy bieżącym rozliczaniu nadgodzin dobowych), na koniec rocznego okresu rozliczeniowego mogą pozostać do rozliczenia nadgodziny średniotygodniowe.
Praca w godzinach nadliczbowych z tytułu przekroczenia przeciętnej tygodniowej normy czasu pracy występuje, gdy pracownik w danym okresie rozliczeniowym przepracuje więcej niż przeciętnie 40 godzin na tydzień (z wyjątkiem szczególnych grup pracowników). Ustalenia, czy doszło do takich przekroczeń, dokonuje się po zakończeniu okresu rozliczeniowego, gdyż dopiero wtedy możliwe jest porównanie liczby godzin faktycznie przepracowanych z obowiązującym wymiarem.
Za nadgodziny średniotygodniowe normalne wynagrodzenie wypłaca się w miesiącu ich wystąpienia. Natomiast dodatki za tego rodzaju nadgodziny wypłaca się z wynagrodzeniem za ostatni miesiąc okresu rozliczeniowego, gdyż dopiero wtedy mogą być one ustalone.
|
Przykład Pracownik objęty rocznym okresem rozliczeniowym od stycznia do grudnia 2015 r., w maju 2015 r. przepracował 40 godzin nadliczbowych z przekroczeń dobowych. W tym samym miesiącu złożył wniosek o udzielenie w zamian czasu wolnego w lipcu 2015 r. W sierpniu 2015 r. również pracował w nadgodzinach (z przekroczeń dobowych) przez 32 godziny. Zostały one zrekompensowane wypłatą normalnego wynagrodzenia wraz z dodatkami w miesiącu ich wystąpienia. Po rozliczeniu rocznego okresu rozliczeniowego w dniu 31 grudnia okazało się, że w całym okresie rozliczeniowym pracownik o 24 godziny przekroczył normę tygodniową. Godziny te zostały na bieżąco opłacone normalnym wynagrodzeniem. W dniu 31 grudnia 2015 r., przed wypłatą wynagrodzenia, pracownik złożył wniosek o udzielenie 24 godzin czasu wolnego w styczniu 2016 r. Zaakceptowanie przez pracodawcę wniosku pracownika o udzielenie czasu wolnego za nadgodziny w kolejnym rocznym okresie rozliczeniowym pozostaje w zgodzie z przepisami, gdyż nie wykluczają one rekompensowania czasem wolnym nadgodzin średniotygodniowych. |
|
"(...) godziny nadliczbowe z przekroczenia dobowej normy czasu pracy powstają w dniu, w którym wystąpiły. Wtedy też pracownik nabywa prawo do opłacenia tych godzin, oprócz normalnego wynagrodzenia, stosownym dodatkiem. Pracodawca może zostać zwolniony z obowiązku finansowej rekompensaty przekroczeń dobowych (wypłaty dodatku za pracę w godzinach nadliczbowych) jedynie wtedy, gdy przed terminem płatności wynagrodzenia za pracę przypadającym bezpośrednio po wystąpieniu godzin nadliczbowych z przekroczenia normy dobowej pracownik wystąpi z wnioskiem o udzielenie czasu wolnego bądź pracodawca skorzysta z możliwości przewidzianej w art. 1512 § 2 K.p. i oznaczy w grafiku pracownika termin udzielenia czasu wolnego w wymiarze o połowę wyższym niż liczba przepracowanych godzin nadliczbowych. W opinii Departamentu działania pracownika (złożenie wniosku) lub pracodawcy (wskazanie terminu odbioru czasu wolnego) zmierzające do uniknięcia wypłaty dodatku za przepracowane godziny ponad normę dobową powinny nastąpić przed najbliższym terminem wypłaty wynagrodzenia. W przeciwnym razie pracodawca jest obowiązany wypłacić dodatek, mimo że okres rozliczeniowy nie uległ zakończeniu". Stanowisko Departamentu Prawnego Głównego Inspektora Pracy z dnia 21 kwietnia 2009 r. (znak: GPP-306-4560-32/09/PE/RP) |
Podstawa prawna
Ustawa z dnia 26.06.1974 r. - Kodeks pracy (Dz. U. z 2014 r. poz. 1502 ze zm.)
www.Czas-Pracy.pl - Praca w godzinach nadliczbowych i w porze nocnej:
| Jeśli nie znalazłeś informacji, której szukasz, wejdź do serwisu | ||
| www.KodeksPracy.pl » |
Serwis Głównego Księgowego
Gazeta Podatkowa
z obszernym komentarzem »
Firma »
Aplikacja mobilna dla Księgowych »
Księgowego,Kadrowego,VAT »
Serwisy internetowe »
Pobierz darmową aplikację »
Posłuchaj »
Terminarz
GOFIN PODPOWIADA - Prawo Pracy
Kompleksowe opracowania tematyczne
DRUKI - Prawo Pracy
Darmowe druki aktywne
PRZEPISY PRAWNE
Ustawy, rozporządzenia - teksty ujednolicone
FORUM - Prawo pracy
Forum aktywnych księgowych i kadrowców
| ||||||||||||
|
||||||||||||