Ubezpieczenia i Prawo Pracy nr 20 (446) z dnia 10.10.2017

Kwalifikacja godzin nadliczbowych wynikających z wcześniejszego wezwania do pracy

Pracownik zatrudniony w organizacji od poniedziałku do piątku w godzinach od 8⁰⁰ do 16⁰⁰, kilkakrotnie został wezwany do pracy na 6⁰⁰, przy czym pracował do 16⁰⁰. Jakie dodatki przysługują za dodatkową pracę?

Wysokość dodatków jest uzależniona od dnia, w którym wystąpiła dodatkowa praca oraz od obowiązującej w zakładzie pory nocnej.

Przepisy z zakresu czasu pracy przewidują nadgodziny dobowe, powstające po przekroczeniu normy dobowej (zasadniczo 8 godz.) albo przedłużonego wymiaru dobowego (np. 12 godz. w tak zaplanowanej dniówce w systemie równoważnym) oraz średniotygodniowe, będące wynikiem przekroczenia przeciętnej tygodniowej normy czasu pracy (zasadniczo 40 godz.).

Za pracę w nadgodzinach przysługują dodatki w wysokości:

• 100% wynagrodzenia za nadgodziny dobowe, które przypadały w nocy, w niedziele i święta niebędące dla pracownika dniami pracy, zgodnie z obowiązującym go rozkładem czasu pracy, albo w dniu wolnym od pracy udzielonym pracownikowi w zamian za pracę w niedzielę lub w święto, zgodnie z obowiązującym go rozkładem czasu pracy,
   
• 50% wynagrodzenia za nadgodziny dobowe występujące w przypadkach innych niż wymienione powyżej,
   
• 100% wynagrodzenia za nadgodziny średniotygodniowe.

Prawidłowa kwalifikacja godzin nadliczbowych musi uwzględniać pojęcie doby.

Praca pozarozkładowa przed zaplanowaną dniówką mogła więc przypadać:

• w poprzedniej dobie roboczej - tak byłoby w rozpatrywanym przypadku we wtorek (w tym czasie trwała poprzednia doba robocza, która rozpoczęła się w poniedziałek o 8⁰⁰, a zakończyła o 8⁰⁰ we wtorek), środę itd.,
   
• między dobami - jeśli miała miejsce w poniedziałek, tj. po dniu wolnym od pracy.

Pierwszy rodzaj powoduje przekroczenie dobowe, przy czym wysokość dodatku jest uzależniona od tego w jakich godzinach trwa w zakładzie pora nocna.

Zwracamy uwagę! Pora nocna obejmuje 8 godzin między 21⁰⁰ a 7⁰⁰ (art. 151⁷ § 1 K.p.). Pracodawca samodzielnie ustala okres jej trwania w tych granicach (np. od 22⁰⁰ do 6⁰⁰), wskazując go w układzie zbiorowym pracy albo w regulaminie pracy, a w razie ich braku, w informacji o warunkach zatrudnienia (art. 29 § 3 i art. 104¹ § 1 pkt 4 K.p.).

Drugi rodzaj pracy pozarozkładowej, tj. po dniu wolnym od pracy, jako nienaruszający normy dobowej skutkuje przekroczeniem normy średniotygodniowej. Według metody rekomendowanej przez Państwową Inspekcję Pracy kwalifikacji tych godzin dokonuje się porównując liczbę godzin przepracowanych z obowiązującym wymiarem, pamiętając, że wymiar ulega obniżeniu o liczbę godzin usprawiedliwionej nieobecności w pracy (art. 130 § 3 K.p.), a dodatki z tytułu przekroczenia normy średniotygodniowej przysługują tylko za te godziny, które nie stanowią przekroczeń dobowych (art. 151¹ § 2 K.p.).

W zakładzie obowiązuje system podstawowy, jednomiesięczny okres rozliczeniowy, a praca jest wykonywana od poniedziałku do piątku w godzinach od 8⁰⁰ do 16⁰⁰. Pora nocna przypada od 23⁰⁰ do 7⁰⁰. Z powodu szczególnych potrzeb pracodawcy pracownicy jednego w wydziałów od 11 do 15 września br. (od poniedziałku do piątku) rozpoczynali pracę o 6⁰⁰, przepracowując łącznie 10 dodatkowych godzin, co dało razem z godzinami rozkładowymi 178 godzin pracy (168 godz. + 10 godz.) w tym miesiącu.

Wymiar czasu pracy obowiązujący w 2017 r. podajemy w serwisie  www.wskazniki.gofin.pl

Dodatkowa praca od wtorku do piątku (12-15 września) stanowiła nadgodziny dobowe (naruszała normę w dobie roboczej rozpoczętej poprzedniego dnia, np. praca we wtorek naruszała normę w dobie poniedziałkowej, trwającej zgodnie z harmonogramem od 8⁰⁰ tego dnia do 8⁰⁰ następnego). Łącznie wystąpiło 8 nadgodzin dobowych, przy czym za połowę z nich (każdą pierwszą godzinę w dniu kalendarzowym) przysługują 100% dodatki, gdyż przypadały w porze nocnej. Z kolei dwie dodatkowe godziny przepracowane w poniedziałek, które wystąpiły po dniu wolnym od pracy i nie naruszyły normy dobowej, stanowiły nadgodziny średniotygodniowe (178 godz. przepracowanych - 8 nadgodz. dobowych - 168 godz. nominalnych), za które przysługuje dodatek w wysokości 100%. Pracownikom przysługiwało też 5 dodatków nocnych.