Ubezpieczenia i Prawo Pracy nr 10 (508) z dnia 10.05.2020

Dodatek za pracę w nocy na przełomie miesięcy kalendarzowych

Czy za pracę w nocy przypadającą na przełomie miesięcy kalendarzowych przysługuje dodatek obliczony według dwóch różnych stawek?

Pracownikowi wykonującemu pracę w porze nocnej przysługuje dodatek do wynagrodzenia za każdą godzinę pracy w porze nocnej w wysokości 20% stawki godzinowej wynikającej z minimalnego wynagrodzenia za pracę (art. 151⁸ § 1 K.p.).

Przy ustalaniu dodatkowego wynagrodzenia przysługującego na podstawie art. 151⁸ § 1 K.p. za godzinę pracy w porze nocnej, minimalne wynagrodzenie za pracę przewidziane w tym przepisie dzieli się przez liczbę godzin pracy przypadających do przepracowania w danym miesiącu. Tak stanowi § 4b rozporządzenia Ministra Pracy i Polityki Socjalnej z dnia 29 maja 1996 r. w sprawie sposobu ustalania wynagrodzenia w okresie niewykonywania pracy... (Dz. U. z 2017 r. poz. 927), dalej rozporządzenia o wynagrodzeniu. A zatem dodatek nocny jest uzależniony od liczby roboczogodzin (nominału) w miesiącu wystąpienia pracy w porze nocnej. Przepis nie odnosi się przy tym do innych regulacji z zakresu czasu pracy, zwłaszcza do okresu rozliczeniowego, dlatego część autorów jest zdania, że w okolicznościach przedstawionych w pytaniu, stawki dodatku do i po 24⁰⁰ należy ustalić odrębnie. Przykładowo pracownik, który 31 marca 2020 r. miał nocną zmianę, tytułem dodatku za pracę w nocy powinien otrzymać za pracę przypadającą do 24⁰⁰ - 2,95 zł/godz. (2.600 zł : 176 godz. = 14,77 zł; 14,77 zł x 20% = 2,95 zł), a od 24⁰⁰ - 3,10 zł/godz. (2.600 zł : 168 godz. = 15,48 zł; 15,48 zł x 20% = 3,10 zł).

Wysokość dodatków za pracę w nocy podajemy w serwisie www.wskazniki.gofin.pl

Zwracamy uwagę! Pora nocna obejmuje 8 godzin między godzinami 21⁰⁰ a 7⁰⁰. Jej wskazanie następuje w treści układu zbiorowego, regulaminu pracy, a jeżeli pracodawca nie jest objęty układem oraz nie ma obowiązku wydawania regulaminu pracy, w pisemnej informacji o warunkach zatrudnienia (art. 104¹ § 1 pkt 4 i art. 29 § 3 K.p.).

W literaturze przedmiotu istnieje też odmienne stanowisko w omawianej sprawie. Zdaniem jego zwolenników, w tym naszej redakcji, dodatek nocny powinien być wynikiem podzielenia minimalnego wynagrodzenia za pracę przez liczbę godzin do przepracowania w miesiącu rozliczanym. Argumentem przemawiającym za taką wykładnią jest zasada spójności i jednolitości stosowanych rozwiązań, w tym stawki za godzinę zwykłej pracy, pracy w nadgodzinach, czy wreszcie pracy w nocy (§ 4-4b rozporządzenia o wynagrodzeniu). Jakkolwiek przepisy regulujące sposób ich obliczania posługują się tą samą terminologią (dzielnikiem, za pomocą którego ustala się stawkę godzinową, jest "liczba godzin pracy przypadających do przepracowania w danym miesiącu"), jednak z racji sposobu planowania pracy oraz rozliczania nadgodzin, co następuje w ramach danego okresu, przyjmuje się, że chodzi o nominał miesiąca rozliczanego.

Główny Inspektorat Pracy w piśmie z 23 stycznia 2008 r. w sprawie obliczania dodatku za pracę w porze nocnej wyjaśnił, że: "(...) ustalając dodatkowe wynagrodzenie przysługujące na podstawie art. 151⁸ § 1 Kodeksu pracy (tj. dodatek za pracę w porze nocnej), za godzinę pracy w porze nocnej minimalne wynagrodzenie za pracę przewidziane w tym przepisie dzieli się przez liczbę godzin pracy przypadających do przepracowania w danym miesiącu. Departament Prawny wskazuje, iż przez liczbę godzin pracy przypadających do przepracowania w danym miesiącu, przez którą w celu obliczenia dodatku za pracę w porze nocnej należy podzielić minimalne wynagrodzenie za pracę, należy rozumieć obowiązujący pracownika wymiar czasu pracy obliczony zgodnie z zasadami wskazanymi w art. 130 Kodeksu pracy.".

Pracownik zatrudniony w systemie zmianowym w czteromiesięcznym okresie rozliczeniowym w dniu 30 kwietnia br. pracował na nocną zmianę. Dodatek nocny za wszystkie godziny przepracowane w tej dobie roboczej wynosił 3,10 zł (2.600 zł : 168 godz. = 15,48 zł; 15,48 zł x 20% = 3,10 zł).