Ubezpieczenia i Prawo Pracy nr 5 (383) z dnia 1.03.2015

Ewidencja czasu pracy zatrudnionego na łączonym stanowisku kierowcy-pracownika fizycznego

Czy kierowcę zatrudnionego przy odśnieżaniu dróg obejmują regulacje ustawy o czasie pracy kierowców i obowiązujących w tym zakresie rozporządzeń unijnych? W jaki sposób ewidencjonować czas pracy pracownika zatrudnionego na łączonym stanowisku pracy kierowcy-pracownika fizycznego? Czy w przypadku prowadzenia ewidencji w formie klasycznej karty, pracodawca musi przechowywać tarczki przez 3 lata? Czy w ewidencji czasu pracy takiego pracownika należy rozgraniczyć czas pracy kierowcy i okresy wykonywania prac fizycznych?

Łączone stanowisko pracy

Zatrudnienie na łączonym stanowisku pracy, obejmującym elementy pracy kierowcy oraz zadania przypisane pracownikowi fizycznemu pozwala stronom na wskazanie, który rodzaj pracy dominuje w zatrudnieniu tego pracownika. Jeśli będą to obowiązki kierowcy, w zakresie czasu pracy, będzie on podlegał pod szczególne regulacje ustawy z dnia 16 kwietnia 2004 r. o czasie pracy kierowców (Dz. U. z 2012 r. poz. 1155 ze zm.). Odmiennie w przypadku, gdy dominować będą obowiązki pracownika fizycznego, gdyż w takich okolicznościach stosunek pracy podlega pod ogólne normy Kodeksu pracy. Jeśli pracownik nie zgadza się z decyzją podjętą przez pracodawcę, np. poddającą jego zatrudnienie ogólnym normom kodeksowym, może dochodzić swoich roszczeń jedynie na drodze sądowej. Takie wnioski płyną ze stanowiska Głównego Inspektoratu Pracy z dnia 11 sierpnia 2008 r. w sprawie umów o pracę kierowców (znak: GPP-302-4560-609/08/PE).

Zwracamy uwagę! Wyjątek od tej zasady dotyczy kierowców pojazdów specjalnych, do których należy pług śnieżny, gdyż nie są one zaprojektowane do przewozu towarów lub rzeczy ani normalnie wykorzystywane do takich celów. W efekcie kierowca prowadzący taki pojazd nie wykonuje przewozu drogowego w rozumieniu art. 4 lit. a) rozporządzenia (WE) nr 561/2006 Parlamentu Europejskiego i Rady z dnia 15 marca 2006 r. w sprawie harmonizacji niektórych przepisów socjalnych… (Dz. U. UE L 06.102.1), dalej rozporządzenia (WE) nr 561/2006. Skutkiem tego, wobec kierowcy pojazdu specjalnego nie znajdą zastosowania przepisy tego rozporządzenia. Co więcej w art. 13 ust. 1 lit. h) rozporządzenia (WE) nr 561/2006, wprowadzającym fakultatywny katalog wyjątków od przepisów art. 5-9 tego rozporządzenia przewiduje się możliwość wyłączenia jego stosowania wobec kierowców wykonujących przewozy pojazdami używanymi w związku z utrzymaniem i kontrolą dróg. Do tej grupy zaliczają się niewątpliwie pługi śnieżne, używane do utrzymania przejezdności dróg w okresie zimy. W konsekwencji czas prowadzenia pojazdu takiego kierowcy nie podlega ograniczeniom wynikającym z omawianego rozporządzenia. Wynika to z faktu, iż ustawodawca wyłączył w art. 29 ustawy o czasie pracy kierowców wszystkie wymienione w art. 13 ust. 1 rozporządzenia (WE) nr 561/2006 kategorie pojazdów, czyli również użytkowane przy utrzymaniu dróg.

Do kierowcy zatrudnionego przy obsłudze pojazdu specjalnego nie znajdzie również zastosowania ustawa o czasie pracy kierowców, gdyż zgodnie z art. 1 określa ona prawa i obowiązki kierowców wykonujących przewóz drogowy, odwołując się w zakresie jego definicji do regulacji wspomnianego rozporządzenia unijnego. W efekcie pojazdy specjalne, które nie są przystosowane do przewozu osób lub rzeczy, ani nie są do tego wykorzystywane zostały wyłączone spod regulacji tej ustawy. To zaś powoduje, że czas pracy kierowców obsługujących pojazdy specjalne podlega w całości pod przepisy Kodeksu pracy.

Ewidencja czasu pracy

Bezpośrednim skutkiem powyższego rozstrzygnięcia jest obowiązek ewidencjonowania czasu pracy takiego kierowcy realizowany w oparciu o art. 149 K.p. oraz § 8 ust. 1 rozporządzenia Ministerstwa Pracy i Polityki Socjalnej z dnia 28 maja 1996 r. w sprawie zakresu prowadzenia przez pracodawców dokumentacji w sprawach związanych ze stosunkiem pracy oraz sposobu prowadzenia akt osobowych pracownika (Dz. U. nr 62, poz. 286 z późn. zm.). W praktyce oznacza to obowiązek zaprowadzenia dla kierowcy indywidualnej karty ewidencji czasu pracy w zakresie obejmującym pracę w poszczególnych dobach, w tym pracę w niedziele i święta, w porze nocnej, w godzinach nadliczbowych oraz w dni wolne od pracy wynikające z rozkładu czasu pracy w przeciętnie pięciodniowym tygodniu pracy, a także dyżury, urlopy, zwolnienia od pracy oraz inne usprawiedliwione i nieusprawiedliwione nieobecności w pracy.

Pozwoli to na wykazanie w razie sporu sądowego, że pracodawca prawidłowo naliczał wynagrodzenie za faktyczne godziny pracy. W ramach klasycznej ewidencji pracowniczej, nie należy rozgraniczać czasu pracy w charakterze kierowcy i okresów przeznaczonych na realizację zadań pracownika fizycznego. Na czas pracy składają się łącznie oba te okresy. Celem prowadzenia ewidencji jest prawidłowe naliczenie wynagrodzenia za pracę i innych związanych z nią świadczeń, a do tego potrzebny jest łączny czas pracy z miesiąca lub okresu rozliczeniowego. Ponieważ ewidencja czasu pracy jest prowadzona zgodnie z przepisami Kodeksu pracy, który przewiduje tylko jedną jej formę, pozostaje to bez wpływu na okres przechowywania wykresówek lub wydruków/danych z karty kierowcy i tachografu cyfrowego. Zgodnie z przepisami transportowymi powinny być one przechowywane przez okres co najmniej 12 miesięcy od dokonania rejestracji.

Pracodawca zatrudnia pracownika na łączonym stanowisku pracy kierowcy-pracownika fizycznego. W ramach obowiązków służbowych odśnieża on drogi przy użyciu m.in. pługa śnieżnego. Jako pracownika zatrudnionego przy ich utrzymaniu, nie obejmują go regulacje rozporządzenia (WE) nr 561/2006 oraz rozporządzenia (EWG) nr 3821/85 dotyczącego tachografów. Nie stosuje się do niego również przepisów ustawy o czasie pracy kierowców, gdyż nie wykonuje on przewozu drogowego. Mimo to jego pojazd może być wyposażony w sprawny tachograf. Tarczki lub wydruki/dane z karty kierowcy i tachografu cyfrowego nie będą jednak podlegały kontroli Państwowej Inspekcji Pracy czy Inspekcji Transportu Drogowego ze względu na niestosowanie przepisów o czasie pracy kierowców.